کد مطلب:29183 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:39

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

تأثير مذهب در درمان بيماريها به چه صورت است؟

خواهر گرامي! پاسخ اين سؤال را مي توان به دو بخش تقسيم كرد:

1- تأثير مذهب در درمان بيماريهاي روحي.

2- تأثير مذهب در درمان بيماريهاي جسمي.

ميدان تأثير مذهب و دين و شعاع آن بيشتر مربوط به درمان بيماريهاي روحي و رواني است. البته روح و روان سالم به داشتن جسم سالم و با نشاط منجر مي شود.

خداي متعال در قرآن كريم مي فرمايد: با ذكر و نام خدا، قلبها مطمئن و پا بر جا مي شود.(1)

تأثير مذهب در درمان بيماريهاي روحي امروزه ثابت شده است كه دين و باورهاي مذهبي به زندگي انسانها معنا مي دهد و اين موجب آرامش بخشي بسياري از حوادث و رويدادها در جهان هستي است، كه از اين طريق به انسان آرامش رواني دست مي دهد.

زندگي بدون اعتقاد به مذهب و باورهاي قلبي و ايماني در بُعد مادي خلاصه شده و در هر فراز و نشيبي به شدّت تحت تأثير قرار مي گيرد و بر روح و روان انسان فشار و درد سنگيني وارد مي كند كه در برخي موارد به خودكشي منجر مي شود.

انسان عصر ماشين و صنعت بيش از انسان قرون گذشته به مذهب نيازمند است، زيرا صنعت و تكنولوژي اگر چه در رفع نياز مادي او مؤثر باشد، اما چه چيز بايد جنبههاي روحي و رواني او را تأمين كند و او را به فرداي مطمئن و آيندهاي ابدي اميدوار كند؟

اعتقادات مذهبي در پيشگيري اختلالات روحي و رواني نقش بسيار مهمّي دارد. بنيامين راش، روان شناس مشهور مي نويسد: مذهب آن قدر براي پرورش سلامت روح اهميّت دارد كه هوا براي تنفّس مذهب به انسان كمك مي كند تا معناي حوادث زندگي، مخصوصاً حوادث دردناك و اضطرابانگيز را بفهمد. دين به مؤمنان و معتقدان خود مي آموزد كه چگونه با مجموعه عظيم جهان كه پيش از فرد شكل گرفته و قوانين خود را بر او تحميل مي كند، سازگاري يابد. اين سازگاري دلگرمي و خرسندي مطبوعي را در دوران و روحيه فرد ايجاد مي كند.(2)

يكي از بيماريهاي فراگير كه در زندگي انسانها اختلال ايجاد مي كند، افسردگي است و مذهب در درمان بيماريهاي مربوط به افسردگي نقش مؤثر دارد.

يافتههاي گوناگوني در مورد تأثير مذهب بر طول مدّت درمان اختلالات رواني گزارش شده است. نتايج يك مطالعه با نمونه برداري تصادفي در گروهاي مشابه نشان داد كه همبستگي مثبتي بين خواندن نماز و بهبود افسردگي و اضطراب و افزايش اعتماد به نفس وجود دارد.(3) در اين جا به نقش نماز كه نماد و شاخص آشكار مذهب ماست اشاره شده است كه نماز افسردگي را از بين مي برد.

يكي ديگر از شاخصههاي مذهبي كه نقش مستقيمي در رفع اضطراب و استرس دارد، توكّل به خدا است: مي توان گفت كسي داراي توكّل است كه رابطهاي با خداوند دارد و اين ارتباط بر اساس اعتقادي است كه انسان به قدرت، حكمت، رأفت و شفقت خداوند دارد.

اين اعتقاد حالتي را در شخص به وجود مي آورد كه موجب مي شود فرد در تمام حالات و رفتار خويش حضور پروردگار را در نظر گرفته و در اين حضور احساس قدرت و توانمندي مي كند و خود را به وي وابسته ميبيند، از اين رو آرامشي در دلش ايجاد مي شود كه با پديد آمدن حوادث سخت در زندگي دچار شك و ترديد نمي شود و كارهايي را كه مديريت و برنامه ريزي آنها خارج از تدابير او است، به خدا واگذار مي كند.

شركت در مجالس دعا در موارد بسياري به شفا و معالجه بيماران انجاميده است.

مذهب در اين جا نقش دارد و درمان را ايفا ميكند. حتي در اديان ديگر با وجودي كه مذهب و دينشان دچار تحريف و تغيير شده است، ولي اعتقاد قلبي و باور ديني و توجه به مبدأ اعلي و قدرت برتر موجب آرامش و لطف خدا شده است: تا كنون تحقيقات زيادي در زمينه تأثير شركت در مراسم ديني، دعا و حتي دعا از راه دور براي شفاي بيماران صورت گرفته و بر اساس آمار 1996 در نظر پرسي از 269 پزشك 99% آنان معتقد بودهاند كه دعا و نيايش، مراقبه و يا انواع ديگر مراسم معنوي و ديني ميتواند هنگام بيماري به شفاي بيماران كمك كند. اين تحقيقات در مؤسسات قابل اعتمادي چون مؤسسه تحقيقاتي پيل، دوك، و دارتوث و دانشگاه ميشيگان صورت پذيرفته است. اكنون مطالعات علمي درباره اثر ايمان، دعا و عمل به فرايض مذهبي در شفاي بيماران در سراسر آمريكا در حال اجرا است.(4)

يونگ در كنفرانسي كه در سال 1935 ايراد نموده است ميگويد: نه تنها مسيحيت با سمبلهاي رستگاريش بلكه تمامي مذاهب شامل بدويترين آنها با آيين جادويي شان انواعي روان درماني هستند كه رنجهاي رواني و جسمي انسانها را درمان كرده و بهبودي ميبخشند. وي مينويسد: مذهب نه تنها بر ضد بيماري است، بلكه عملاً سيستمي براي بهبود و رشد رواني است.(5)

تأثير مذهب در درمان بيماريهاي جسمي:

مذهب بر مسائل مربوط به جسم انسان و بهداشت جسماني نيز تأثير بسزايي دارد، مثلاً مذهب اسلام، از پرخوري كه زمينه ساز بسياري از بيماريها است منع كرده است و پرهيز و امساك را درمان دردها شمرده است.(6) از طرفي با جعل تكاليف مانند روزه و الزام آن علاوه بر جهان معنوي، بر جنبه جسماني آن نيز تأكيد شده است، مثل روزه كه پيامبر اكرم(ص) درباره آن فرموده:روزه بگيريد تا سالم شويد.(7)

از طرفي بر رعايت نظافت بدن تأكيد كرده و در اين راستا وضو يا غسل را در مواردي واجب يا مستحب كرده است. شايد بتوان گفت مذهب در بخش سلامت و درمان بيماريها، از روش پيشگيري استفاده كرده است.

پي نوشتها:

1. رعد (13) آيه 28.

2. اسلام و بهداشت روان، ج 1 (مجموعه مقالات) ص 23.

3. همان، ص 28.

4. اسلام و بهداشت روان، ج 1، ص 154.

5. همان.

6. مجمع البيان، ج 4، ص 413.

7. بحارالانوار، ج 96، ص 255.